De Slag om de Sloedam

De Sloedam is een smalle dam die het eiland Walcheren verbond met het eiland Zuid-Beveland. Deze dam was in 1871 aangelegd vanwege de spoorlijn die naar Middelburg en Vlissingen liep. Aan beide kanten van de dam was een modderig gebied dat twee keer per dag onder water kwam te staan. Op de Sloedam is twee keer tijdens de Tweede Wereldoorlog slag geleverd. De dam is ongeveer 1600 meter lang en 40 meter breed.

De Slag om de Sloedam in 1940

De eerste Slag om de Sloedam was in 1940. Nederland was al gecapituleerd, maar met uitzondering van Zeeland. Hier waren namelijk Franse troepen de Nederlanders te hulp geschoten. De Fransen probeerden de Duitsers van het eiland Walcheren af te houden door de dam te verdedigen, maar de Duitsers waren te sterk voor hen.

De Slag om de Sloedam in 1944
De Slag om de Sloedam in 1944 was een onderdeel van de Slag om de Schelde. Het eiland Walcheren was van groot strategisch belang voor de geallieerden. Zij hadden namelijk de havenstad Antwerpen veroverd, maar konden er geen gebruik van maken, omdat de aanvoerroute (de Westerschelde) langs de Zeeuwse eilanden Zeeuws-Vlaanderen en Walcheren ging. Deze eilanden werden goed verdedigd door de Duitsers. Zij hadden de Westerschelde volgelegd met mijnen en konden ook vanaf de kust de boten beschieten. De geallieerden hadden problemen met de aanvoer van hun voorraden. Die werden over het algemeen over de weg vanuit Normandië aangevoerd. Ze wilden dus heel graag Antwerpen gaan gebruiken, zodat ze betere bevoorradingslijnen kregen.

De geallieerden vielen het eiland Walcheren van drie kanten aan. Ze creëerden nieuwe stranden voor hun landingsvoertuigen door Walcheren onder water te zetten. De Duitsers en de burgers van Walcheren moesten zich nu terugtrekken op de hogere plaatsen van het eiland. De geallieerden kwamen aan land in Westkapelle en Vlissingen. Over land wilden ze via Zuid-Beveland de Sloedam overtrekken om op die manier Arnemuiden, Nieuw- en Sint Joosland, Kleverskerke, Veere en Middelburg te bevrijden.

De Canadezen kregen de taak om de Sloedam over te steken en een bruggenhoofd op Walcheren te vestigen. Op 31 oktober 1944 was heel Zuid-Beveland in geallieerde handen en stonden de Canadezen bij de Sloedam. De dam was 1600 meter lang en 40 meter breed. De Duitsers begrepen het strategisch belang van de dam heel goed en hadden veel mensen en materieel ingezet om de dam te verdedigen. Ze hadden bovendien geprobeerd om Walcheren helemaal los te maken van Zuid-Beveland door halverwege de dam een grote krater te slaan van zo’n 30 meter. Dit zorgde ervoor dat de Canadezen geen tanks konden inzetten. Ook lag de dam vol mijnen en versperringen. Boten waren geen optie, omdat het water te ondiep was. Het water trok zich bovendien ook weer terug met de getijden, zodat het een slikkerig landschap werd. De Canadezen besloten dus dat een frontale aanval de beste optie was.

De dam bood geen enkele beschutting. Alles was al kapotgeschoten. De Canadezen hadden weinig luchtsteun en de Duitsers hadden zich op goede posities ingegraven, zodat de Canadezen het heel erg zwaar kregen toen ze de dam probeerden over te steken. De Canadese eenheden kwamen in eerste instantie maar tot halverwege de dam. Daar groeven ze zich in. Op 1 november lukte het een Canadese eenheid toch om de dam over te steken en een klein bruggenhoofd op Walcheren te creëren. Ze hadden hierbij luchtsteun. Maar in de nacht van 1 op 2 november werden ze zo hard aangevallen door de Duitsers, dat ze het bruggenhoofd moesten opgeven en teruggedreven werden tot halverwege de dam. The Black Watch of Canada trok zich terug op 2 november. Zij hadden toen al 14 mensen verloren en nog eens 43 waren er gewond. Ook de andere Canadese legereenheid, The Calgary Highlanders, werd op 2 november vervangen door een nieuwe Canadese legereenheid, Le Regiment de Maisonneuve. Deze verse troepen kregen de opdracht om binnen één uur tijd de dam over te steken en een bruggenhoofd te vormen op Walcheren. Na dit uur zouden alle Canadezen afgelost worden door Britse troepen, die voornamelijk bestonden uit Schotten.

Maar twee pelotons van de Canadezen waren die nacht in staat om de dam helemaal over te steken. De meesten van hen bleven halverwege steken en groeven zich in. De generaals waren zich eerst niet bewust van deze kleine groep Canadezen die al op het eiland Walcheren waren. De beloofde aflossing werd dus pas veel later gestuurd. De Schotten zetten The Glasgow Highlanders in om deze groep Canadezen te ontzetten. Hun taak was dus om de Sloedam over te steken en de Canadezen af te lossen. Zo mogelijk moesten zij het bruggenhoofd uitbreiden.

Maar een klein deel van de Highlanders kon de Sloedam oversteken om zich bij de Canadezen te voegen. Zij lagen al die tijd zwaar onder vuur. Ze zagen geen kans om het bruggenhoofd uit te breiden en hun positie werd onhoudbaar. Uiteindelijk legden de geallieerde troepen een rookgordijn aan, zodat deze kleine groep Canadezen en Schotten zich kon terugtrekken over de Sloedam. Opnieuw was het niet gelukt om een bruggenhoofd te vormen op Walcheren. De Canadezen trokken zich terug uit de operatie om te herstellen en de Schotten stonden er nu alleen voor.

De Schotten rukten langzaam op en waren uiteindelijk in staat om twee kleine bruggenhoofden op Walcheren te veroveren. De Sloedam was hiermee definitief in geallieerde handen.

Bij de Slag om de Sloedam verloren 36 Canadezen het leven. 105 Canadezen raakten gewond. De Schotten verloren 19 mannen en 50 van hen raakten gewond. De Duitsers verloren 40 mannen en hadden 120 gewonden. Veel veteranen hebben vreselijke herinneringen aan deze slag.

Op 3 november ging operatie Mallard van start. Deze operatie was bedoeld om de Schotten en hun kleine bruggenhoofd op Walcheren te versterken. Andere Schotse troepen staken per boot het Sloe over en waden verder te voet door de modder om de dijken op Walcheren te bereiken. Daar werden ze ontvangen door hevig vijandelijk vuur. Deze operatie in de omgeving van de Sloedam kostte nog eens aan 31 Britten (voornamelijk Schotten) en 20 Duitsers het leven. 45 Britten en 20 Duitsers raakten gewond.

De omgeving van de Sloedam is inmiddels helemaal veranderd. De veteranen herkennen het niet eens meer. Er staan wel drie monumenten op deze plek. Elk jaar wordt er een herdenkingsceremonie gehouden in november.